เทศกาลสำคัญในประเทศเนปาล
ชาวเนปาลมีคำกล่าวติดตลกไว้ว่า “ในประเทศเนปาล เรามีเทศกาลรื่นเริงมากกว่าจำนวนวันในหนึ่งปีอีก”
ด้วยความที่เนปาลเป็นประเทศที่ร่ำรวยทางวัฒนธรรมและมีความหลายหลายทางเชื้อชาติอย่างมาก จึงทำให้มีเทศกาลรื่นเริงต่างๆมากมาย อย่างไรก็ตาม เทศกาลที่นับว่าเป็นเทศกาลสำคัญและมีการเฉลิมฉลองเป็นงานเทศกาลประจำชาตินั้นมีไม่มากนัก
ในตารางนี้เป็นรายชื่อเทศกาลสำคัญและวันที่จัดงานดังกล่าว
เทศกาล Sonam Lhosar (2 กุมภาพันธ์ 2022)
ความสำคัญของเทศกาล Lhosar
Lho แปลว่า ปี Sar แปลว่า ใหม่ คำว่า Lhosar จึงแปลว่า “ปีใหม่”
เทศกาลนี้เป็นเทศกาลที่เฉลิมฉลองโดยชาวพุทธทั่วประเทศเนปาล นอกจาก Sonam Lhosar ยังมี Tamu Lhosar และ Gyalbo Lhosar ซึ่งเป็นคำเรียกวันปีใหม่ของชนเผ่าที่แตกต่างกันไป
โดย Sonam Lhosar เป็นเทศกาลที่เฉลิมฉลองโดยชาว Tamang และชาว Yolmo ส่วน Tamu เป็นเทศกาลของชาว Gurung และ Gyalbo เป็นเทศกาลของชาว Sherpa ที่อยู่อาศัยในแถบเอเวเรสต์
การเฉลิมฉลองเทศกาล Lhosar
ในวันเทศกาลนี้ ชาวพุทธจะสวดมนต์ ตกแต่งบ้านและวัดในชุมชน ถวายอาหารให้กับเทวดาและเทพเจ้าตามความเชื่อของแต่ละชุมชน
การเฉลิมฉลองในแต่ละครอบครัวจะมีการร่วมรับประทานอาหารแสนอร่อยซึ่งเป็นสูตรที่สืบทอดกันมายาวนาน ชาวบ้านในแต่ละชุมชนจะใส่ชุดประจำเชื้อชาติของตนเอง นอกจากนั้นจะมีการมารวมตัวกัน ผู้ใหญ่ให้พรกับเด็กๆ ร้องเพลงและเต้นร่วมกัน ทำให้โดยรวมเป็นวันเทศกาลที่น่าจดจำวันหนึ่งของปี
ในกาฐมาณฑุ ทุกๆปีชาว Tamang จะมารวมตัวกันที่ Tudhikhel ซึ่งเป็นพื้นที่จตุรัสกลางเมือง เพื่อเฉลิมฉลองเทศกาล Sonam Lhosar นี้
เทศกาลมหาศิวะราตรี Maha Shivaratri (1 มีนาคม 2022)
ความสำคัญของเทศกาลมหาศิวะราตรี
เทศกาลนี้เป็นเทศกาลที่สำคัญที่สุดของชาวฮินดู เพื่อเป็นการเฉลิมฉลองให้กับพระศิวะ เทพเจ้าในความเชื่อของชาวฮินดู
เทศกาลนี้นับเป็นวันหยุดประจำปีของประเทศเนปาล และมีการเฉลิมฉลองในวัดฮินดูทุกแห่งในเนปาล วัดปศุปฏินาฎเป็นวัดที่ใหญ่ที่สุดในการเฉลิมฉลองเทศกาลนี้ ทุกๆปีชาวฮินดูนับล้านคนจากเนปาล อินเดียและบังกลาเทศจะเดินทางมาที่วัดปศุปฏินาฎเพื่อสักการะพระศิวะ
การเฉลิมฉลองเทศกาลมหาศิวะราตรี
ในช่วงวันเทศกาลนี้ จะมีการเฉลิมฉลองในวัดฮินดูทุกแห่งในประเทศ เพื่อเป็นการบูชาพระศิวะ ชาวฮินดูจะเดินทางไปสวดมนต์ อดอาหารและทำสมาธิ จะมีการทำพิธีตลอดคืนเพื่อทำพิธีการอันศักดิ์สิทธิ์นี้ นักดนตรีจะเล่นดนตรีและเต้นรำถวายตลอดคืน
หญิงที่แต่งงานแล้วจะสวดมนต์ขอพรให้สามีและครอบครัวมีสุขภาพแข็งแรง เจริญก้าวหน้าในหน้าที่การงาน ส่วนหญิงที่ยังไม่แต่งงานจะสวดมนต์ขอพรให้ได้สามีที่ดีเหมือนพระศิวะ
เทศกาลโฮลี่ Holi (18 มีนาคม 2022)
ความสำคัญของเทศกาลโฮลี่
เทศกาลนี้เป็นเทศกาลที่สนุกสนานและมีการจัดงานเฉลิมฉลองมากที่สุดในเนปาล หรือเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า “เทศกาลแห่งสีสัน”
เทศกาลโฮลี่เป็นสัญลักษณ์ของชัยชนะของฝ่ายธรรมะที่มีต่อฝ่ายอธรรมหรือนางมาร “Holika” ผงสีสันสดใสจะถูกใช้ในการละเล่นในวันนี้เพื่อแสดงถึงความสุขและความสนุกสนาน
การเฉลิมฉลองเทศกาลโฮลี่
เทศกาลนี้เฉลิมฉลองอย่างกว้างขวางทั่วประเทศเนปาลอย่างสนุกสนาน ในเนปาลจะมีการเฉลิมฉลองเป็นเวลา 2 วัน โดยในวันแรกจะฉลองในเขตเทือกเขาสูง และวันถัดมาจะฉลองในเขตที่ราบ
นอกจากนี้ยังนับเป็นวันหยุดทางราชการ เทศกาลนี้เป็นเทศกาลที่โด่งดังและมีนักท่องเที่ยวเดินทางมาจากหลากหลายประเทศทั่วโลกเพื่อร่วมเล่นสาดสี โดยใช้น้ำผสมกับผงสี และเล่นกันตามสถานที่สาธารณะทั่วไป คล้ายกับเทศกาลสงกรานต์ของบ้านเรานั่นเอง เด็กๆชาวเนปาลจะชอบเทศกาลนี้มากเนื่องจากจะได้เล่นลูกโป่งน้ำ ได้ทานขนมและอาหารอร่อยๆ ที่นำไปแลกเปลี่ยนกับเพื่อนบ้านและคนใกล้ชิด
เทศกาลปีใหม่เนปาล Bisket Jatra (14 เมษายน 2022)
ความสำคัญของเทศกาล Bisket Jatra
เทศกาลนี้จะมีการเฉลิมฉลองยาวนานถึง 1 สัปดาห์ เทศกาลนี้เป็นเทศกาลหนึ่งเดียวที่ไม่ได้ยึดตามปฏิทินจันทรคติ แต่ยึดตามวันที่ในปฏิทินสากล จึงเป็นวันที่ 14 เมษายนของทุกปี เทศกาลนี้จะถูกจัดขึ้นอย่างยิ่งใหญ่ที่จตุรัสภัคตะปูร์ ดูร์บาร์
การเฉลิมฉลองเทศกาล Bisket Jatra
Bisket Jatra จะเริ่มขึ้นหลังจากพิธีกรรมอันศักดิ์สิทธิ์ที่จัดขึ้นที่วัด Bhairab ในจตุรัสภัคตะปูร์ ดูร์บาร์ ผู้คนจากเขตภัคตะปูร์และกาฐมาณฑุและเขตใกล้เคียงจะมารวมตัวกันเพื่อมาดูขบวนรถแห่ของเทพเจ้า Bhairab และ Bhadrakali ขบวนรถแห่จะหยุดเป็นระยะเพื่อให้มีการละเล่นชักเย่อซึ่งแบ่งเป็นทีมระหว่างผู้ที่อยู่ด้านตะวันตกและด้านตะวันออกของเมือง หลังจากนั้นขบวนรถจะเดินทางต่อไปยังแม่น้ำที่อยู่สุดปลายถนน
ในช่วงเทศกาล Jatra นี้จะมีประเพณีการเจาะลิ้นด้วยแท่งยาว ในช่วงเย็นวันถัดมา เสาที่ถูกตั้งขึ้นเพื่อแสดงสัญลักษณ์การเริ่มต้นของเทศกาลจะถูกนำลงมาและมีการละเล่นชักเย่อกันอีกครั้งเพื่อเป็นสัญลักษณ์ของการเริ่มต้นปีใหม่
เทศกาลวันวิสาขบูชา Buddha Jayanti (16 พฤษภาคม 2022)
ความสำคัญของเทศกาล Buddha Jayanti
เทศกาล Buddha Jayanti คือวันสำคัญของชาวพุทธทั่วโลกหรือที่ชาวไทยเรียกกันว่าวันวิสาขบูชา Buddha Jayanti เป็นวันสำคัญเนื่องในโอกาสที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าประสูติ ตรัสรู้ และปรินิพพาน ซึ่งเป็นวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 6 ชาวพุทธและชาวฮินดูจะให้ความสำคัญกับวัน Buddha Jayanti นี้ โดยชาวฮินดูมีความเชื่อว่าพระสัมมาสัมพุทธเจ้าคือพระวิษณุที่กลับชาติมาเกิด
การเฉลิมฉลองวัน Buddha Jayanti
วันสำคัญนี้เป็นวันสำคัญประจำชาติของชาวเนปาล โดยในเมืองกาฐมาณฑุจะมีการจัดพิธีกรรมขึ้นที่เจดีย์สวยัมภูนาถ (Swayambhunath Stupa) และเจดีย์โพธินาถ (Boudhanath Stupa) มีการจัดขบวนแห่ตามจุดสำคัญและนำสวดมนต์โดยพระชาวพุทธ ชาวบ้านจะมารวมตัวกันที่วัดและวิหารพุทธเพื่อทำการสวดมนต์ นำอาหารและปัจจัยมาถวายพระและผู้ที่มีฐานะยากจน นอกจากนั้นยังมีการประดับประดาบ้านด้วยโคมไฟและเทียน
เทศกาลปลูกข้าว Ropain (29 มิถุนายน 2022)
ความสำคัญของเทศกาล Ropain
ชาวเนปาลมากกว่า 80% พึ่งพาการเกษตรกรรมเป็นอาชีพหลัก โดยเทศกาลนี้จะจัดขึ้นในวันที่ 15 เดือน Asar ตามปฏิทินเนปาล เพื่อเป็นการเฉลิมฉลองการเริ่มต้นของเทศกาลหว่านเมล็ด
การเฉลิมฉลองเทศกาล Ropain
ชาวนาทั่วประเทศจะเดินทางไปยังที่นาของตนเอง มีการรวมตัวกันในหมู่เกษตรกร ช่วยกันปลูกข้าว ร้องเพลง เต้นรำ และมีการละเล่นโคลนกันอีกด้วย นอกจากนั้นจะเป็นการเฉลิมฉลองด้วยการกินอาหารประจำเทศกาลคือ โยเกิร์ต ข้าวตอก (Beaten Rice) และแอลกอฮอล์โฮมเมด (Raksi)
เทศกาล Janai Purnima (12 สิงหาคม 2022)
ความสำคัญของเทศกาล Janai Purnima
เทศกาล Janai Purnima เป็นเทศกาลดั้งเดิมของชาวฮินดู โดยชายชาวฮินดูจะมารับสายสิญจน์อันใหม่ ซึ่งพระฮินดูจะเป็นผู้มอบสายสิญจน์นี้ให้กับทุกคน เทศกาลนี้จะตรงกับวันพระจันทร์เต็มดวง
นอกจากนั้น จะมีการบูชาพระศิวะโดยเฉพาะในเขตเมืองกาฐมาณฑุ
การเฉลิมฉลองเทศกาล Janai Purnima
พระชาวฮินดูจะเดินทางมายังบ้านเรือนของชาวบ้าน และจะนำสายสิญจน์ศักดิ์สิทธิ์มาให้กับชายชาวฮินดู ซึ่งผู้ชายทุกคนในศาสนาฮินดู จะได้รับสายสิญจน์นี้เมื่อครบกำหนดอายุ ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของความบริสุทธิ์
พระฮินดูจะใส่สายสิญจน์นี้บนข้อมือของสมาชิกทุกคนในครอบครัว มีการทำซุปพิเศษสำหรับเทศกาลนี้ คือ Kuwati ซึ่งเป็นซุปที่ทำจากถั่ว 9 ชนิด และจะมีการทำอาหารอร่อยอื่นๆจากเนื้อแกะและเนื้อไก่เพื่อฉลองเทศกาลนี้ ถือเป็นอีกโอกาสหนึ่งที่สมาชิกในครอบครัวใหญ่จะมารวมตัวกัน
เทศกาล Gai Jatra (13 สิงหาคม 2022)
ความสำคัญของเทศกาล Gai Jatra
เทศกาล Gai Jatra เป็นเทศกาลที่เฉลิมฉลองในเขตเมืองกาฐมาณฑุ เพื่อรำลึกถึงคนที่เรารัก และทำให้ความเจ็บปวดจากการสูญเสียเบาบางลง
คำว่า Gai แปลว่าวัว ในครอบครัวที่มีการสูญเสียคนในครอบครัวไป จะส่งเด็กๆในครอบครัวไปร่วมขบวนแห่ โดยแต่งตัวให้เหมือนวัวหรือเทพเจ้าที่นับถือ
เทศกาล Gai Jatra เป็นเทศกาลที่ชาวเนปาลทุกคนจะร่วมเฉลิมฉลองอย่างมีความสุข และรำลึกถึงประสบการณที่ดีในชีวิตที่ผ่านมา
การเฉลิมฉลองเทศกาล Gai Jatra
ในช่วงเช้าตรู่ ชาวบ้านจะมาอาบน้ำให้กับวัว และประดับประดาวัวด้วยพวงมาลัยและแต้มจุดแดงที่กลางหน้าผากด้วย Red Tika อย่างไรก็ตามถ้าครอบครัวไหนไม่มีวัว เด็กๆที่ไปเดินขบวนแห่ จะต้องแต่งตัวเป็นวัวและประดับประดาด้วยเครื่องตกแต่งที่ดูสนุกสนาน และหลังจากนั้นขบวนแห่วัวและเด็กๆ จะเดินขบวนไปรอบเมืองและสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ ในช่วงที่เดินขบวน ชาวบ้านจะนำอาหาร ขนม น้ำดื่มมาให้เด็กๆ และบางทีอาจจะให้เป็นเงินเล็กๆน้อยๆ นอกจากนั้นจะมีการเปิดเพลงและเต้นรำซึ่งถือเป็นส่วนสำคัญของการเฉลิมฉลองเทศกาลนี้
เทศกาล Teej (30 สิงหาคม 2022)
ความสำคัญของเทศกาล Teej
เทศกาล Teej เป็นเทศกาลพิเศษของหญิงชาวเนปาล เป็นเทศกาลสำคัญสำหรับผู้หญิงเนปาลที่แต่งงานแล้ว ซึ่งจะได้กลับไปยังบ้านของครอบครัวตนเองและรับประทานอาหารร่วมกัน
การเฉลิมฉลองเทศกาล Teej
หลังจากการรับประทานอาหารร่วมกันอย่างสนุกสนานแล้ว ในวันถัดมาหญิงชาวเนปาลที่แต่งงานแล้วจะอดอาหารเป็นเวลา 24 ชั่วโมง ใส่ส่าหรีสีแดงหรือเขียวและสวดมนต์ขอพรเพื่อให้สามีมีอายุยืนยาว สุขภาพแข็งแรงและเจริญรุ่งเรืองในหน้าที่การงาน
หญิงชาวเนปาลที่แต่งงานแล้วจะรวมตัวกันไปทำบุญที่วัด อดอาหารและร่วมเต้นรำกัน สาวๆที่ยังอายุน้อยและยังไม่ได้แต่งงาน ก็สามารถร่วมเทศกาลนี้ได้เช่นกันเพื่อขอพรให้ได้สามีที่ดี เทศกาลนี้เป็นเทศกาลที่น่าประทับใจที่ได้เห็นหญิงชาวเนปาลในทุกๆช่วงอายุร่วมกันร้องเพลงและเต้นรำเป็นระยะเวลานาน โดยไม่มีการพร่ำบ่นถึงความหิวหรือความเหนื่อยเลย
เทศกาล Indra Jatra (9 กันยายน 2022)
ความสำคัญของเทศกาล Indra Jatra
เทศกาลนี้มีชื่อเรียกอีกชื่อว่า Yenya โดย Ye แปลว่าเมืองกาฐมาณฑุ และ Ya แปลว่า การเฉลิมฉลอง เทศกาลนี้เป็นเทศกาลที่น่าตื่นเต้นมากเทศกาลหนึ่งในหมู่ชาวเนวารีที่อยู่ในกาฐมาณฑุ เทศกาลนี้แบ่งเป็นพิธีกรรมหลักๆสองพิธีคือ Indra Jatra และ Kumari Jatra
การเฉลิมฉลองเทศกาล Indra Jatra
เทศกาลนี้เริ่มจากการปักเสาไม้ที่ตรงกลางจตุรัสกาฐมาณฑุ ดูร์บาร์ มีการเต้นระบำหน้ากาก Lakhey และ Pulukishi (ช้างเผือก) ตามถนนในเมือง ผู้คนจะออกมาเต้นรำกันตามเสียงเพลงและเสียงกลองให้จังหวะ ในตอนกลางคืนจะมีการแสดงละครเวทีเกี่ยวกับการกลับชาติมาเกิดของพระวิษณุทั้งสิบชาติ โดยจะจัดแสดงที่หน้าวังของกุมารี
รถม้าของเทพธิดากุมารี พระพิฆเนศและพระยามัยราภจะถูกนำมาร่วมขบวนในทุกๆค่ำคืนเป็นเวลาสามวันติดต่อกัน โดยจะมีประชาชนนับพันออกมาชมขบวนและสักการะเทพเจ้า
เทศกาล Dashain (26 กันยายน – 5 ตุลาคม 2022)
ความสำคัญของเทศกาล Dashain
เทศกาล Dashain นี้เป็นเทศกาลของชาวฮินดูที่ใหญ่ที่สุดในเนปาล และชาวเนปาลทุกคนร่วมเฉลิมฉลองเทศกาลนี้ไม่ว่าจะนับถือศาสนาใดก็ตาม เทศกาล Dashain เป็นการเฉลิมฉลองของฝ่ายธรรมะที่มีต่อฝ่ายมาร ผู้คนจะสักการะบูชาพระแม่ดุรกา (Goddess Durga) ผู้เป็นสัญลักษณ์ของพลังฝ่ายธรรมะ
ตามตำนานของฮินดูการสู้รบของฝ่ายธรรมะและฝ่ายมารยืดเยื้อนานถึง 9 วัน และในวันที่ 10 พระแม่ดุรกาได้สังหารมหิษาอสูร (Mahisarura) หรืออสูรควาย
เมื่อหลายร้อยปีที่ผ่านมาเทศกาล Dashain เป็นเทศกาลที่เฉลิมฉลองกันในช่วงฤดูใบไม้ผลิ (มีนาคม – พฤษภาคม) แต่ผู้คนจำนวนมากมีอาการป่วยและเป็นช่วงที่อากาศไม่เป็นใจ จึงได้มีการย้ายเทศกาลนี้ไปจัดในช่วงฤดูใบไม่ร่วง (กันยายน – พฤศจิกายน) ซึ่งเป็นช่วงที่อากาศดีที่สุดของปี และเป็นช่วงที่เหมาะกับการเทรคที่สุดช่วงหนึ่ง
การเฉลิมฉลองเทศกาล Dashain
ครอบครัวชาวฮินดูจะบูชาพระแม่ดุรกาด้วยการถวายแพะ เป็ด ไก่ ไข่ ลูกหลานที่ไปทำงานต่างเมือง จะกลับบ้านในช่วงเทศกาลนี้ซึ่งเป็นวันหยุดยาวที่สุดของปี โดยปกติจะเป็นช่วงที่มีวันหยุดต่อเนื่อง 10-15 วัน ในบริเวณที่มีพื้นที่ว่าง ชิงช้า Dashain จะถูกสร้างขึ้นอย่างง่ายๆ จากไม้ เพื่อเป็นสัญลักษณ์ของการฉลองเทศกาลนี้
วันที่สำคัญที่สุดของเทศกาล คือวันที่ 10 ของเทศกาล (Dashami) เป็นวันที่สมาชิกในครอบครัว จะได้รับการแต้มจุดแดงกลางหน้าผาก (Tika) ซึ่งทำมาจากเมล็ดข้าว โยเกิร์ต ผสมสีแดงสด เป็นการรับพรจากญาติผู้ใหญ่ในครอบครัว
เทศกาล Tihar (25-27 ตุลาคม 2022)
ความสำคัญของเทศกาล Tihar
เทศกาล Tihar เป็นเทศกาลที่สำคัญเป็นอันดับที่สองรองจากเทศกาล Dashain และเป็นที่รู้จักอีกชื่อหนึ่งว่าเทศกาลแห่งแสง ซึ่งมักจะเป็นช่วงหลังจากเทศกาล Dashain ประมาณ 1 เดือน
การเฉลิมฉลองเทศกาล Tihar
เทศกาลนี้จะมีการเฉลิมฉลองกันเป็นเวลา 5 วัน
จะมีการบูชาเทพเจ้าต่างๆในแต่ละวัน ดังนี้
วันที่ 1 บูชาอีกา ซึ่งเป็นผู้ส่งสารของยมทูต
วันที่ 2 บูชาสุนัข ซึ่งเป็นผู้อารักขาของยมทูต
วันที่ 3 บูชาพระแม่ลักษมี ซึ่งเป็นเทพเจ้าแห่งความมั่งคั่ง
วันที่ 4 บูชาวัว (Govardhan Puja)
วันที่ 5 เป็นวันของพี่น้องในครอบครัวที่จะให้พรและให้ของขวัญซึ่งกันและกัน เพื่อเป็นการปกป้องพี่น้องจากยมทูต
บ้านเรือนทุกหลังจะประดับประดาด้วยแสงไฟจากตะเกียง เทียน และแสงไฟสีต่างๆ เพื่อเป็นการนำทางพระแม่ลักษมีด้วยแสงไฟให้นำความมั่งคั่งมาที่บ้าน
เทศกาล Chhat (30 ตุลาคม 2022)
ความสำคัญของเทศกาล Chhath
เทศกาล Chhath Parva เป็นเทศกาลมงคลของชุมชนชาว Madhesi ในประเทศเนปาล ซึ่งสำหรับพวกเขา เทศกาลนี้มีความสำคัญเทียบเท่ากับเทศกาล Dashain เลยทีเดียว
ชาว Madhesi เป็นชนกลุ่มในเขตตะวันออกเฉียงใต้ของประเทศเนปาล เทศกาลนี้เป็นช่วงเวลาที่ผู้แสวงบุญจะเดินทางไปยังเมือง จานักปูร์ (Janakpur) เพื่อจะร่วมพิธีกรรมอันศักดิ์สิทธิ์ที่ริมแม่น้ำ วัตถุประสงค์สำคัญของเทศกาลนี้คือความความบริสุทธิ์ผุดผ่องทั้งทางกายและจิตวิญญาณ
การเฉลิมฉลองเทศกาล Chhath
ผู้ที่มาร่วมเทศกาลนี้จะนำน้ำมนต์ศักดิ์สิทธิ์ ผลไม้ มะพร้าว และสายสิญจน์มาบูชา นอกจากนั้นหญิงชาวเนปาลจะอดอาหารและทำความสะอาดบ้านเรือนในช่วงวันเทศกาลนี้ หลังจากการสักการะเทพเจ้าแห่งพระอาทิตย์ในช่วงกลางวันแล้ว เมื่อพระอาทิตย์ตกดิน ผู้ที่ทำการอดอาหารจะกลับมาทานอาหารได้ตามปกติ
